De mate van stress of fitheid wordt gemeten door middel van een HRV (Hart Ritme Variatie of Hartslag Variabiliteit) meting. Dit product is oorspronkelijk bedacht door de ontwikkelaar Dr. Alexander Riftine voor de behoeften van de marine.Het product moest met name voldoen aan de behoefte aan objectieve tests van de algemene gezondheids- en speciale fitnessomstandigheden van de marinepiloten en ander marinepersoneel. Deze metingen worden ook vaak in de (Top) sport gebruikt om de conditie en het trainingseffect zichtbaar te maken. Een HRV meting geeft inzicht in de activiteit van het autonome zenuwstelsel en dus van de algehele fitheid van het hart en lichaam, wat belangrijk is voor een gezond herstel. We meten dit met behulp van een hartslag-sensor en speciaal ontwikkelde software. De HRV (heart rate variability) meting is de variatie in tijd tussen 2 opeenvolgende hartslagen. Je hartritme vertelt veel over je herstel vermogen. Door het verschil in tijd te meten van de ene hartslag naar de andere hartslag kunnen wij de (stress) activiteit van het autonome zenuwstelsel in rust inzichtelijk maken.
Hoe meten we stress of fitheid van het lichaam?
Met deze apparatuur worden lichaamsfuncties die te maken hebben met inspanning en hersel, zoals: de ademhaling, hartslag, ontspanning en inspanning gemeten. De HRV meting maakt inzichtelijk of je fysiek fit bent of dat er sprake is van “lichte”stressklachten of dat er sprake is van een burnout. Zo krijg je inzicht en bewustwording van je autonome zenuwstelsel (ANS).Het autonome zenuwstelsel bestaat ui 2 delen:
- De sympaticus : tot actie overgaan ( gas geven ), snellere ademhaling, hogere hartslag, de spijsvertering staat stil.
- De parasympaticus : tot rust komen ( afremmen ), ademhaling langzamer/minder diep, hartslag gaat omlaag, spijsvertering neemt toe.
De sympaticus wordt geactiveerd door:
- Lichamelijke stress: zware lichamelijke belasting, operatie’s, slaap te kort, traumata, infecties en chronische ziektes.
- Chemische stress: medicijnen (bvb cortisonepreperaten=bloeddruk verhogend), stoffen waar je allergisch voor bent, chronische mesenchym belasting.
- Emotionele stress: verdriet, zorgen, ontsporing van zelfgevoelens.
- Thermische stress: onderkoeling, oververhitting.
Deze oorzaken kunnen echter veel langer aanhouden waardoor het lichaam te lang geactiveerd wordt, zonder dat herstel mogelijk is. (uitputting)
De parasympaticus ( N.VAGUS ) wordt geactiveerd door:
- Rust
- Ontspanning
- Slaap
Dit zorgt voor herstel (genezing), verwerking, vertering en aanvullen van je energie depot.
Hoe meten we stress door middel van HRV ?
- Hoe meer de sympaticus actief is, hoe regelmatiger de hartslag en hoe minder variatie tussen 2 hartslagen, lage HRV.
- Hoe meer de parasympaticus actief is, hoe meer variatie er tussen de hartslagen te zien is, hogere de HRV.
Een hoge HRV (parasympatische functie) laat zien dat het lichaam weinig stress ervaart, een goed herstel vermogen heeft en een goede gezondheid.
Stress invloeden volgens Selye op:
1e fase: kort durende gezonde stress
- Autonome zenuwstelsel : verhoogde sympatische activiteit, vrij zetten adrenaline en noradrenaline
- Hormoon stelsel : stimuleren bijnier functie, vrij zetten cortisol en steroidale hormonen
- Spier en gewrichts stelsel : meer spierspanning, verhoogde reflex activiteit
- Geestelijke gesteldheid : scherp geconcentreerd, waakzaam
2e fase: middel lange stress
- Autonome zs : verhoogde bloeddruk, verteringsklachten
- Hormoon stelsel : verhogen bijnier functie, cortisol en steroidale hormonen, schommelen bloedsuikerspiegel
- Spier en gewrichts stelsel : te hoge spierspanning en reflexen
- Geestelijke gesteldheid : permanente onrust, angst
3e fase Langdurige Stress invloed : vermoeidheidsfase :
- Autonome zs : stoornissen S en PS functies
- Hormoon stelsel : uitputten bijnier functie, energie omlaag
- Spier en gewrichts stelsel : te lage spierspanning, atypische reflexen,
- Geestelijke gesteldheid : lusteloosheid, onverschilligheid, burn out
Klachten bij een lage HRV / te veel en te lange sympatische activiteit :
- vermoeidheid, slechte conditie
- onrust, bloeddruk verhoging, bloedsuikerspiegel stijgt
- hartkloppingen, bloedsuiker schommelingen
- concentratieproblemen, snel (over) prikkelbaar
- duizeligheid, ademhalingsproblemen
- overal tegen opzien
- slaap problemen
- verteringsklachten, buikpijn klachten